Những tấm lòng vàng 3.6.2022
Thị trường vàng trong nước đang chứng kiến những biến động mạnh khi giá vàng nhẫn vượt cả vàng miếng. Tính đến chiều 19.3.2025, giá vàng nhẫn 4 số 9 đã có nơi chính thức vượt 100 triệu đồng/lượng. Trong khi đó, giá vàng miếng SJC tiếp tục đà tăng.Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho biết giá vàng tăng cao chủ yếu do động thái thị trường thế giới và tâm lý găm giữ vàng trong nước. "Giá vàng quốc tế đã vượt 3.030 USD/ounce do ảnh hướng của các yếu tố địa chính trị và khủng hoảng kinh tế. Trong nước, nguồn cung vàng hạn chế kèm tâm lý tích trữ đã đẩy giá lên cao", ông Hiếu nhận định.Lý giải về việc giá vàng nhẫn vượt cả vàng miếng, tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu chỉ ra hai nguyên nhân chính. Thứ nhất, vàng miếng vẫn bị kiểm soát giá bởi Ngân hàng Nhà nước theo chương trình bình ổn. Trong khi đó, vàng nhẫn được giao dịch tự do nên có tính cạnh tranh cao hơn. Thứ hai, nhu cầu mua vàng trang sức và vàng nhẫn tăng mạnh khi giá vàng miếc bị neo cao.Dù vàng mang lại lợi nhuận hấp dẫn so với chứng khoán, bất động sản và tiền gửi ngân hàng, chuyên gia cảnh báo rằng đây cũng là kênh đầu tư rủi ro nhất do biến động liên tục. "Nhà đầu tư cần theo dõi thị trường chặt chẽ, tránh vay tiền để đầu tư vàng vì nguy cơ thua lỗ rất lớn", TS Hiếu khuyên cáo.Sử dụng thực tế xe điện Hyundai Ioniq 5 khác gì xe xăng?
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Sự lạc quan của chàng trai mất tay chân sau tai nạn
Ngày 13.3, Công an P.Đông Giang (TP.Đông Hà, Quảng Trị) cho biết sau khi tiếp nhận nghi phạm và tang vật từ lực lượng Phòng CSGT Công an tỉnh Quảng Trị, đơn vị đang khẩn trương điều tra, xử lý theo quy định.Trước đó, vào khoảng 17 giờ 30 phút ngày 12.3, Phòng CSGT Công an tỉnh Quảng Trị đang tổ chức tuần tra, xử lý chuyên đề trên tuyến QL1 thì phát hiện 1 nam thanh niên điều khiển xe máy chạy với tốc độ cao, có nhiều điểm nghi vấn. Tổ tuần tra lập tức theo dõi, áp sát và khống chế nam thanh niên này.Qua xác minh, nam thanh niên là T.H.H (31 tuổi, ở Phú Thanh, P.Phú Hiệp, TP.Huế). Đáng nói, xe máy mà H. điều khiển là do nghi phạm này vừa mới trộm được trên địa bàn P.Đông Giang (TP.Đông Hà) và đang trên đường đưa đi tiêu thụ thì bị bắt giữ.
‘Xem nhanh 20h’ ngày 2.1 có nhiều tin tức đáng chú ý về: Ngày 2.1, đại diện được bà N.T.N (53 tuổi, ở xã Bình Nguyên, H.Thăng Bình, Quảng Nam - người trúng độc đắc 2 tỉ đồng) ủy quyền cho biết vừa làm việc cùng lãnh đạo Công ty Xổ số kiến thiết một thành viên Thừa Thiên - Huế (Công ty XSKT Thừa Thiên – Huế) liên quan đến yêu cầu cung cấp kết quả giám định tờ vé số trúng độc đắc (giải đặc biệt).Trong buổi làm việc, phía Công ty XSKT Thừa Thiên - Huế đã chấp nhận cung cấp kết quả giám định cho bà N., đồng thời trả lại phí giám định 12 triệu đồng mà bà N. đã đóng trước đó cho Công an TP.Huế. Việc giám định được thực hiện theo yêu cầu từ phía Công ty XSKT Thừa Thiên - Huế.Sau khi nhận được kết quả giám định, phía nguyên đơn đã nộp cho TAND TX.Hương Thủy. Ngày 31.12.2024, đại diện của bà N. cũng đã nộp 36 triệu đồng tiền tạm ứng án phí, lệ phí tòa dân sự cho Chi cục Thi hành án dân sự tỉnh Thừa Thiên - Huế và cung cấp biên lai đến tòa án.Trước đó, TAND TX.Hương Thủy đã có văn bản thông báo gửi N. và các đại diện theo ủy quyền của bà N. về việc nộp số tiền tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm 36 triệu đồng và cung cấp bản sao kết quả giám định của Công an TP.Huế về tờ vé số trúng giải đặc biệt.Sau khi nhận được thông báo từ tòa án, bà N. đã có đơn gửi Công ty XSKT Thừa Thiên – Huế để yêu cầu cung cấp kết quả giám định.Sáng 2.1, Đội CSGT Tân Sơn Nhất (thuộc Phòng CSGT Công an TP.HCM) tuần tra xử lý tình trạng tài xế vi phạm giao thông và phổ biến Nghị định 168/2024, trên đường Cộng Hòa (Q.Tân Bình).Lúc 9 giờ 10 phút, anh H.M.T (30 tuổi, làm nghề shipper) chạy xe máy biển số 54V2-83... trên vỉa hè đường Cộng Hòa đoạn giao đường Út Tịch (P.4) nên CSGT yêu cầu dừng kiểm tra. Anh này cho hay đang đi giao hàng online, do gấp quá nên đã điều khiển xe máy leo vỉa hè.Với lỗi chạy xe trên vỉa hè, anh T. bị CSGT lập biên bản, xử phạt 4 - 6 triệu đồng, trừ 2 điểm giấy phép lái xe.Đến 9 giờ 25 phút, CSGT phát hiện, xử lý nam shipper chạy xe máy biển số 37L1-37... ngược chiều trên đường Cộng Hòa. Làm việc với CSGT, nam shipper không xuất trình được giấy phép lái xe, giấy đăng ký xe nên CSGT đã tạm giữ phương tiện.Với lỗi chạy ngược chiều, nam shipper bị phạt 4 - 6 triệu đồng, trừ 2 điểm giấy phép lái xe.Tiếp đó, CSGT cũng xử lý một số trường hợp tài xế công nghệ, shipper chở hàng che khuất biển số, với mức phạt 350.000 đồng. Hành vi này được áp dụng xử phạt lần đầu tiên kể từ khi Nghị định 168/2024 có hiệu lực.Bản tin "Xem nhanh 20h" sẽ quay trở lại vào lúc 20 giờ tối mai với những thông tin trong nước và quốc tế nóng hổi khác tại địa chỉ Thanhnien.vn và kênh YouTube Báo Thanh Niên.
Giá xăng dầu hôm nay 26.3.2024: Chuẩn bị có đợt tăng mới?
Ngày 17.1, phiên tòa xét xử vụ án Hạc Thành Tower bước sang ngày thứ 3. Sau phần tranh luận, Hội đồng xét xử (HĐXX) TAND tỉnh Thanh Hóa đã cho các bị cáo tự bào chữa.10/11 bị cáo đều thống nhất với các quan điểm, tranh luận của luật sư bào chữa cho mình, riêng bị cáo Trịnh Văn Chiến, cựu Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, có phần tự bào chữa thêm.Ông Chiến nói rằng, ông không đồng ý với tội danh bị truy tố là "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" theo điều 219 bộ luật Hình sự; và chỉ nhận bản thân "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".Đáng chú ý, bị cáo Chiến không đồng ý với bản luận tội của đại diện Viện KSND tỉnh Thanh Hóa (luận tội trong ngày xét xử 16.1) rằng "bị cáo Trịnh Văn Chiến đã nhận tội". Bị cáo Chiến cho rằng trong suốt những ngày diễn ra phiên tòa, ông chưa từng "nhận tội" như bản luận tội nêu."Tôi chỉ nhận tội thiếu trách nhiệm thôi, còn tội theo điều 219 bộ luật Hình sự tôi không nhận tội đâu... Trong bản luận tội của viện kiểm sát nói tôi đã nhận tội là không hợp lý", ông Chiến nói.Ông Chiến cũng mong HĐXX xem xét, đánh giá công lao của ông đóng góp trong quá trình công tác, bởi trong thời gian làm Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa rồi Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, cá nhân ông có công lớn khi đưa các dự án lớn về đầu tư ở tỉnh Thanh Hóa, như Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn, cảng hàng không Thọ Xuân, xây dựng TP.Sầm Sơn..."Mong muốn HĐXX ngoài quan tâm, xem xét cho bản thân tôi thì cũng xem xét để làm sao giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo còn lại", ông Chiến nói.Ông Chiến đưa ra so sánh giữa vụ án này với một số vụ việc gây thất thoát tiền của nhà nước ở các tỉnh khác, nhưng cán bộ liên quan chỉ bị kỷ luật chứ không bị xử lý hình sự dù tình tiết tương tự, để mong các cơ quan chức năng xem xét, không hình sự hóa vụ việc.Trước đó, ngày 16.1, đại diện Viện KSND tỉnh Thanh Hóa đã luận tội các bị cáo, cho rằng có đủ chứng cứ, tài liệu, cơ sở để truy tố 11 bị cáo vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí, quy định tại khoản 3, điều 219 bộ luật Hình sự. Đồng thời, đề nghị tuyên phạt bị cáo Trịnh Văn Chiến mức án 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.
